پنج پايه پژوهش در مراكز آموزشي
پنج پايه پژوهش در مراكز آموزشي
● منبع: روزنامه - رسالت
پيچيدگي امر تعليم و تربيت و نيز دسترسي به حوزه‌اي از معرفت، كه ما را علي‌رغم همه معضلات در رسالتي كه بردوش داريم، راهبر باشد، نياز به پژوهش‌هاي علمي دارد.
هرچند تاكنون به دلايل عديده، تحقيقات در آموزش و پرورش ايران، نتوانسته جايگاه اصلي خود را پيدا كند كه شايد يكي از اصلي‌ترين دلايل آن، عدم باور و اعتقاد مديران به نتايج اين‌گونه تحقيقات باشد، اما به هرحال نمي‌توان بدون استناد به يافته‌هاي تحقيقاتي، پاسخگوي اين همه پرسش در نظام تعليم و تربيت بود. برخي از كشورها با بهره‌گيري از نتايج تحقيقات به موفقيت‌هاي زيادي دست يافته‌اند و برخي ديگر در ابتداي راه بوده و با مشكلات فراواني دست به گريبان هستند و بدين جهت ضرورت يك تحول درانديشه مربيان و مسئولان اين قبيل كشورها، امر مهمي است كه به خوبي احساس مي‌شود و ايران ما نيز به دليل ساختار عظيم تعليم و تربيت و جمعيت بالاي دانش آموزي، از اين قاعده مستثني نمي‌باشد.
امروزه توسعه و رشد، يكي از مهم‌ترين مباحثي است كه توجه كشورهاي در حال توسعه را به خود معطوف داشته است. محدوديت منابع، انرژي و نيروي انساني كارآمد، رقابت فشرده‌اي ميان اين كشورها در زمينه دستيابي به راههايي كه بتواند آنان را هرچه سريعتر به سرمنزل مقصود برساند، ايجاد كرده است. براي نيل به هدف مقدس توسعه «فرهنگ پژوهش در مدارس» به نظر مي‌رسد كه ابتدا بايد در نگرش آموزش و پرورش تغييراتي حاصل گردد. بديهي است كه پايه و اساس هر انديشه‌اي در آموزش و پرورش بستگي به حمايت دستاندركاران تعليم و تربيت آن كشور دارد كه در ذيل به پاره‌اي از آنها اشاره مي‌شود؛
-1 نقش نظام آموزشي كشور در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس:
آموزش و پرورش بايد از نظامي پويا برخوردار باشد. به عبارت ديگر، علم و پژوهش در آن نهادينه شده و پژوهش دانش‌آموزان، جايگاه و موقعيت واقعي خود را در نظام آموزشي بازيابد. اگر چنين شود حس كنجكاوي و اشتياق به تحصيل در دانش‌آموزان تقويت مي‌گردد و استعدادهاي بالقوه به بالفعل تبديل مي‌شود چرا كه به فرموده مولاي متقيان حضرت علي عليه‌السلام: «آموزش در كودكي همچون نقشي برسنگ، ماندگار است.»
-2 نقش معلمان در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس:
«معلمان، نخستين مشعل داران پيشرفت فكري دانش‌آموزان هستند. معلمان مجرب و با درك و فهم براي پربار كردن هر چه بيشتر درس، در تمام زندگي به دنبال انديشه‌ها و مطالب تازه هستند. آنان به دانش‌آموزان مي‌آموزند كه چگونه علمي فكر كنند.» چگونه منطقي بينديشند، چگونه مشاهده كنند و چگونه مشاهدات خود را منظم نمايند، چگونه حدس بزنند و...
معلمان بايد بتوانند فعاليت‌هاي علمي دانش‌آموزان را برنامه‌ريزي و هدايت و روحيه تعاون و همفكري را در آنها تقويت كنند. براي نيل به اين مهم، معلمين بايد خود پژوهشگر باشند و با جان و دل با دانش‌آموزان، مشاركت و همكاري داشته باشند.
-3 نقش خانواده در توسعه فرهنگ پژوهش درمدارس:
خانواده به عنوان بستري مناسب كه مي‌تواند استعدادهاي دانش‌آموزان را شكوفا سازد، هميشه از جايگاه مهمي برخوردار بوده است. نقش حمايتي والدين، تشويق‌ها و همفكري و مساعدت آنان در انجام پژوهش‌ها مي‌تواند در توسعه فرهنگ پژوهش در بين دانش‌آموزان نقش بسزايي داشته باشد. در اين راستا مي‌توان در آغاز سال تحصيلي، از والدين براي حضور در مدرسه دعوت نمود و آنها را در جريان كم و كيف پژوهش قرار داد. كلاس‌‌هاي آموزش خانواده مي‌تواند محلي باشد براي آموزش جذاب و لذت‌بخش روش‌هاي تحقيق از آنجا كه جهت انجام پژوهش لازم است تا دانش‌آموزان در خارج از محيط مدرسه نيز به فعاليت بپردازند، لذا همكاري والدين در اين زمينه ضروري مي‌باشد.
-4 نقش كتابداران و كتابخانه:
كتابداراني كه نياز دانش‌آموزان را به خوبي درك كرده و همواره به دنبال كتب جديد مي‌باشند و در مواقع لازم با استفاده از شيوه‌هاي نوين كتابداري، دانش‌آموزان را به مطالعه و پژوهش ترغيب مي‌كنند، نقش مهمي در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس دارند. نظر به اهميت موضوع لازم است در انتخاب كتابداران دقت لازم صورت گرفته و متوليان امر با آموزش‌هاي مستمر، آنان را در امر ياري رساندن به دانش‌آموزان همراهي نمايند.
-5 نقش تبليغات:
مي‌توان در مدارس، نمايشگاهي از پژوهش‌هاي انجام شده برپا كرد و براي اصولي‌ترين پژوهش‌ها، جوايزي در نظر گرفت. در سطح مناطق و سازمانهاي آموزش و پرورش، پژوهش‌هاي نمونه در معرض ديد عموم قرار گيرد و از دستاندركاران آن قدرداني شود. به منظور تشويق نونهالان و كودكان، مي‌توان مسابقه‌اي بين مدارس ابتدايي و يا راهنمايي به تفكيك پايه‌هاي تحصيلي ترتيب داد و همه دانش‌آموزان را به شركت در آن تشويق و ترغيب نمود. تقدير و تشكر از والديني كه در امر پژوهش و همكاري با فرزندان تلاش موثري داشته‌اند مي‌تواند عامل مهمي در گسترش فرهنگ پژوهش در مدرسه باشد. از طريق راديو و تلويزيون و روزنامه‌هاي كثيرالانتشار و يا روزنامه‌هاي ديواري مدارس، مي‌توان اولويت‌هاي پژوهشي را اعلام و جدول زماني و چگونگي انجام پژوهش را آموزش داد.
چنانچه آموزش و پرورش قصد توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس را دارد بايد اين فرهنگ را در دوره ابتدايي ايجاد نموده و در دوره‌هاي تحصيلي بالاتر آن را بسط و گسترش دهد.
متاسفانه در دوره ابتدايي جايگاه پژوهش خالي بوده و در كتب درسي مجالي براي پرداختن به آن پيش‌بيني نشده است. آموزش و پرورش بايد در اولين گام، تغييراتي را در كتب درسي اعمال نمايد تا از اين طريق حس كنجكاوي دانش‌آموزان ارضا شود. در برنامه درسي بايد جايي براي پژوهش در نظر گرفته شود و صد البته تنها برمحفوظات تكيه نشود و درصدي نيز به فعاليت‌هاي علمي آنان اختصاص يابد.
3-
اشاره های کلیدی برای معلمان چند پایه
جمعه 6 دی 1387
هدف از ایجاد این وبلاگ ارایه اطلاعات و راهکارهای مناسب به معلمین رشته آموزش ابتدایی شهرستان بستک و .....می باشد.